Yazı İçerik |
---|
İsim Tamlaması Nedir |
Belirtili İsim Tamlaması |
Belirtisiz İsim Tamlaması |
Takısız İsim Tamlaması |
Zincirleme İsim Tamlaması |
İsim Tamlamalarının Özellikleri |
İSİM TAMLAMALARI
 Bir ismin anlamca daha iyi belirtilebilmesi için, başka bir isimden yardım alarak birlikte kullanılmasına isim tamlaması denir.
      İsim tamlamalarında birnci isim tamlayan ( belirten ), ikinci isim ise tamlanan ( belirtilen ) adını alır.
      ÖRNEK:
      Çocuğun bisikleti
       Tamlayan   Tamlanan
      Çocuk   maması
      Tamlayan  Tamlanan
      Tahta    oyuncak
      Tamlayan  Tamlanan
      Dört çeşit isim tamlaması vardır.
      Â
      1. Belirtili isim tamlaması:
      Belirtili isim tamlamalrında birinci isim, ikinci ismin ( varlığın adı ) kime, neye ait olduÄŸunu olduÄŸunu gösterir.Â
      Tamlayan isim : " -in, -ın, -ün, -un " eklerinden birini alır.
      Tamlanan isim : " -i, -ı, -ü, -u "   eklerinden birini alır.
      ÖRNEK ( 1 ): Okulun bahçesi    »»»»» bahçenin, okula ait olduğunu belirtir.
      -un »»»»» tamlayan eki
      -i    »»»»» tamlanan eki
      -s   »»»»» kaynaştırma harfi
      ÖRNEK ( 2 ): Çantanın zipi        »»»»» zipin, çantaya ait olduğunu gösterir.
      -ın  »»»»» tamlayan eki
      -i    »»»»» tamlanan eki
      -n   »»»»» kaynaştırma harfi
      ÖRNEK ( 3 ): Odanın kapısı       »»»»» kapının, odaya ait olduğunu gösterir.
      -ın       »»»»» tamlayan eki
      -ı         »»»»» tamlanan eki
      -n, -s  »»»»» kaynaştırma harfi
      ÖRNEK ( 4 ): Kitabın kapağı      »»»»» kapağın, kitaba ait olduğunu belirtir.
      -ın       »»»»» tamlayan eki
       -ı        »»»»» tamlanan eki
       b        »»»»» yumuşamıtır
       ğ        »»»»» yumuşamıştır
      ***ÖRNEK ( 5 ): Suyun sesi           »»»»» sesin, suya ait olduğunu gösterir
      -un     »»»»» tamlayan eki
      -i         »»»»» tamlanan eki
      -y        »»»»» kaynaştırma harfi
      ***ÖRNEK ( 6 ): Üzümün suyu       »»»»» suyun, üzüme ait olduğunu gösterir
      -ün     »»»»» tamlayan eki
      -u        »»»»» tamlanan eki
      -y        »»»»» kaynaştırma harfi
      ***NOT: Belirtili sim tamlamalarında:Â
                a) birinci isim her zaman " -in, -ın, -ün, -un " eklerinden birini alır.
                b) ikinci isim her zaman "-i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
                c) sesli ile biten birinci isim her zaman " n " kaynaÅŸtırma harfini alır.Â
                d) sesli ile biten ikinci isim her zaman " s " kaynaştırma harfini alır.
       Bu kurala uymayan tek sözcük " su " dur. " su " sözcüğü tamlayan veya tamlanan durumlarında her zaman " y " kaynaştırma harfini alır.
Â
      2. Belirtisiz isim tamlaması:Â
      Belirtisiz isim tamlamalarında yalnızca ikinci isim ( tamlanan ) isim " -i, -ı, -ü, -u " eklerinden birini alır.
      Tamlanan isim sesli harf ile bitiyorsa " s " kaynaştırma harfini alır.
      ÖRNEK ( 1 ): Kış mevsimi
       -i  »»»»» tamlanan eki
      ÖRNEK ( 2 ): Yaz okulu
      -u  »»»»» tamlanan eki
      ÖRNEK ( 3 ): Yolcu gemisi
      -i  »»»»» tamlanan eki
      s  »»»»» kaynaştırma harfi
      ÖRNEK ( 4 ) : Portokal ağacı
      -ı  »»»»» tamlanan eki
      c  »»»»» yumuşamıştır
      3. Takısız isim tamlaması:
      Bu tür tamlamalarda her iki isim de ek almaz.
      Tamlayan isim, tamlanan varlığın neden ( ham maddesini ) yapıldığını gösterir.
      ÖRNEK: Plastik sandalye, ipek mendil, tahta masa, demir kapı, aleminyum pencere, toprak testi...
      4. Zincirleme isim tamlaması:
      İkiden fazla ismin birbirinin anlamını tamamlaması ile oluşan isim tamlamalarına denir.
      ÖRNEK: Elma ağacının yaprağı, çelik tencerenin kapağı, derginin kapağının resimleri, dağ köyünün havası, İngiliz elçiliğinin kapısı, Ortaköy muhtarının evi, yolcu gemisinin güvertesi, pirinç pilavının tuzu...
 İSİM TAMLAMALARININ ÖZELLİKLERİ
1 .  İsim tamlamaları çoğul olabilirler:
      ÖRNEK:
      Â
      Portokal bahçeleri, öğretmenler toplantısı, çocukların defterleri, evlerin kapılarının zilleri...
2 .  İsim tamlamaları, ismin hal eklerini alabilirler:
      ÖRNEK:Â
      Â
      Portokal bahçeleri
      Portokal bahçelerini
      Portokal bahçelerine
      Portokal bahçelerinde
      Portokal bahçelerinden
3 .  İsim tamlamalarında özel isimler, birden fazla isimden oluşuyorsa:
      tek bir isim sayılırlar.
     ÖRNEK( 1 ):Â
     Bedrettin Demirel Caddesi  »»»»» Belirtisiz isim tamlaması
     Bedrettin Demirel  »»»»» Tamlayan
     Caddesi                  »»»»» Tamlanan


BİRAVO :)
yazar zehra, Mart 26, 2012

iğrenç site
yazar emine, Nisan 10, 2012
ben örneksiz isim tamlamalarını istiyordum yani
arkadaÅŸlar sizde bu sitenin neresini beÄŸendiniz
:) ha ha ha ha ha ha
sizi hiç beğenmedim arkadaşlar
özellikle de şevval arkadaşımızı hiç beğenmedim