ToplumDusmani.Net V2

{mosimage}Süryaniler, Midyat’ta bulunan Mor (AZÄ°Z) Gabriel (Deyrulumur) manastırının üç köy
tarafından mahkemeye verilmesi ile yeniden gündeme geldi. Süryanileri ne kadar tanıyoruz? Türkiyede Süryanice bilen kiÅŸi kaldı mı?

 

Mahkeme 6  Mayıs 2009’da. Hep de böyle oldu. Süryaniler, a bir papaz kaçırılırken, ya arazi sorunu yaÅŸarken, ya göç ederken ya da yurtlarına geri dönmek isterlerken  gündeme geldiler. Manastır,  Süryanilerin 1600 yıllık,  en önemli dini merkezlerinden biri. Ä°S 397 yılında inÅŸa edilmiÅŸ. Evet, tam 1600 yıldır Süryaniler bu manastırda. Åžimdiye kadar bir sorun yaÅŸanmadı. Ta ki  Süryanilerin geri dönüÅŸü baÅŸlayıncaya kadar. Daha önce de baÅŸka Süryani köylerinde bazı sorunlar yaÅŸanmıştı. Ancak dini bir merkezin dava konusu olması bir ilk ve çok önem arz etmektedir. Kimi, davayı siyasi görürken, kimi de basit bir arazi davası olduÄŸunu iddia etmektedir. Peki Anadolu ve Mezopotamya uygarlığının en eski halklarından olan Süryanileri yeterince tanıyor muyuz? Kısaca özetlemek istiyorum.

Süryaniler; yaklaşık 5.000 yıllık geçmiÅŸleriyle Mezopotamya’nın en eski halklarından. Süryaniler; kendilerini tarihte Mezopotamya olarak bilinen bölgede hüküm sürmüÅŸ olan Akad, Asur, Babil ve Aram uygarlıkların mirasçıları olarak görmektedirler. Süryanilerin dünya üzerindeki sayısının yaklaşık 6 milyon, Türkiye’de ise 25 bin ile 30 bin arası olduÄŸu tahmin edilmektedir. Bu sayının 3 milyonu Hindistan’da yaÅŸarken, diÄŸer büyük bir çoÄŸunluk ise Avrupa ve ABD’de yaÅŸamaktadır. Türkiye’de baÅŸta GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesi olmak üzere en çok Ä°stanbul da ikamet etmektedirler. Dünyada 28, Türkiye’de 4 tane Metropolitlikleri bulunmakta. Patriklik merkezleri 1932 yılında Türkiye’den Åžam’a taşınmak zorunda kalmıştır. Süryanilerin bu kadar dağınık yaÅŸamalarının en önemli nedenlerinden birini zorunlu göçler oluÅŸturmaktadır.

 

KonuÅŸtukları dil Süryanicedir. Süryanice, Sami dil ailesindendir ve dünya üzerinde yaÅŸayan en eski üç dilden biridir. Süryanice’nin bir diÄŸer özelliÄŸi de Ä°sa’nın konuÅŸtuÄŸu dil olmasıdır. Süryanice, belirgin farklılığı olmayan iki lehçeye ayrılmıştır. DoÄŸu lehçesi Asurice veya Keldanice olarak bilinirken, Batı lehçesi ise salt Süryanice olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde Türkiye’de yoÄŸun olarak Süryanice’nin Batı lehçesi kullanılmaktadır.Bu dilin tarihinin Ä°Ö 1750 yılına kadar indiÄŸi yazılır..Kiliselerde manastırlarda ve Türkiye dışındaki okullarda  kullanılır. (Türkiye’de okullar yok) Turoyo ÅŸivesi sadece konuÅŸulur yazılmaz.

 

Süryanice, altı tanesi (b, g, d, k, f, t) yumuÅŸak ve sert(sesli) olmak üzere çift telaffuza sahip olan ve özel iÅŸaretlerle bilinen  21 (sessiz) ve toplam 27 harften oluÅŸmaktadır.

Süryanice çok geniÅŸ bir kelime hazinesine sahiptir. Åžu anda Türkçe olarak kullanılan Nisan, Temmuz, AÄŸustos ve Åžubat aylarının kökeni Süryanicedir. Süryanice uzun yıllar yakın doÄŸu ülkelerinde resmi dil olarak kullanıldı.

 

Ä°Ö 5. yüzyılda Süryanice OrtadoÄŸu’nun genelinde yaygın olarak kullanılan bir dildi. Çin, MoÄŸolistan,  Orta Asya ve Hindistan’da çok geniÅŸ alanlarda kullanılıyordu.7 yüzyıl sonu 8. yüzyıl başına kadar, Arapçanın rakip bir dil olarak çıkmasıyla kullanım alanı daralmaya baÅŸlamıştır. Süryaniler; tarihsel süreç içinde kurdukları okullarda Eski Yunan eserlerini önce Süryaniceye daha sonra da Arapçaya çevirmiÅŸ, böylece Arap Uygarlığının geliÅŸmesinde etkili rol üstlenmiÅŸlerdir.

 

Günümüzde, Süryaniler diÄŸer azınlıklarda olduÄŸu gibi okullara sahip deÄŸiller. Yalnızca Süryanice deÄŸil bütün diller ancak okullarda yaÅŸam bulur. Süryanilerin Türkiye’de kilise ve manastırlarda verdiÄŸi Süryaniceyi yaÅŸatma mücadelesi yeterli görülmemektedir. EÄŸitim ve öÄŸretimin saÄŸlıklı yürütülmesi için bazı fiziki ÅŸartların oluÅŸturulması gerekmektedir. Kilise ve manastırlarda verilen dersler saÄŸlıklı olmayıp hem eÄŸitim ve öÄŸretim ÅŸartlarına uygun deÄŸil  hem de fiziki olarak yeterli deÄŸildir. Sınıf ve derslikler bulunmamaktadır. ÖÄŸretmenlerin pedagojik, formasyon ve akademik bilgileri yetersizdir.
 Bugün Süryanice yok olan diller arasında yer almaktadır. Ben Süryaniyim ancak ne yazabiliyor ne okuyabiliyor ne de konuÅŸabiliyorum. EÅŸim konuÅŸuyor ama yazamıyor. Çocuklarım da ne konuÅŸuyor ne yazıyor ne de okuyor. Süryaniceyi yazıp-okuyan ve konuÅŸan kiÅŸilerin sayısı çok azdır.

Süryanilerin çoÄŸu Kürtçe, Arapça ve Türkçe konuÅŸmaktadır. Bugün yüz kiÅŸiden ancak biri Süryaniceyi okuyup yazabilmektedir.  Bu gün birçok dil ya yok olmakta ya da koruma altına alınmaktadır. UNESCO’nun bu konuya el atması Süryanice gibi dünya kültürüne hizmet etmiÅŸ ve malolmuÅŸ antik bir dilin korunması canlandırılması için mutlaka ve acil olarak bir çözüm bulması gerekmektedir. Süryanice ölü diller arasına girmemelidir. Ülkemiz de bu konuda gereken yardımı yapmalı ve bu dili koruma altına almalıdır. ‘Çok kültürlü bir ülke’, ‘Medeniyetlerin harmanlandığı bir ülke’, ‘Kültürler arası köprü’, ‘Dinler ve diller kenti’, ‘HoÅŸgörünün merkezi’ gibi kavramlar sözde olmamalıdır.

 

Süryaniler de bu konuda zaman kaybetmeden gerekli giriÅŸimleri ve yardımları yapmalıdırlar. Ä°lk etapta Süryanice kurslarına destek verilmeli ve sonrasında okullaÅŸması saÄŸlanmalıdır. Bütün bunlar yapılırken Avrupa birliÄŸi süreci asla gözetilmemelidir. Bu yapılan, yapılacaklar ülkemizdeki geniÅŸ hoÅŸgörü ve farklı kültürlere verdiÄŸimiz önemin somut bir göstergesi olmalıdır. Mezopotamya medeniyetine yön vermiÅŸ, oradan dünya kültür ve edebiyatına büyük katkıları olmuÅŸ Süryanicenin yaÅŸatılması büyük önem arz etmektedir. Åžunu da unutmamak gerekir ki  Mardin Artuklu Üniversitesi’nde Süryanice Kürsüsü’nün açılması hem ülkemiz hem de Süryanicenin yaÅŸatılması için çok önemli bir geliÅŸme olarak görülmelidir.

MUZAFFER Ä°RÄ°S