Åžili'de demiryolu işçisi bir baba ve öğretmen bir annenin çocuÄŸu olarak dünyaya geldi. Annesini çok küçükken kaybetti. 13 yaşındayken yerel 'La Mañana' gazetesindeki bazı makalelerle katkıda bulunmaya baÅŸladı. 1920'de 'Selva Austral' isimli edebiyat dergisinde 'Pablo Neruda' adıyla yazmaya baÅŸladı. Åžair, bu takma ismi Çek ÅŸair Jan Neruda'da anısına seçmiÅŸti. Daha sonra bu isim yasal adı olarak kalmıştır. İlk kitabı Crepusculario 1923 yılında yayınladı. Sonraki sene ÅŸairin en tanınmış ve pek çok dile çevrilmiÅŸ olan eserlerinden Yirmi AÅŸk Åžiiri ve Umutsuz Bir Åžarkı(Veinte poemas de amor y una cancion desesperada) basıldı. Edebi çalışmalarına devam ederken, bir yandan da Santiago'daki Åžili Üniversitesi'nde Fransızca ve pedagoji okudu. 1927-1935 arası hükümetin elçisi oldu ve Burma, Seylan, Java, Singapur, Buenos Aires, Barselona ve Madrid'te görev yaptı. Bu dönemde yazdığı ÅŸiirler ezoterik sürrealist ÅŸiir kitabı 'Residencia en la tierra' (1933) da toplanmıştır. İspanya İç Savaşı ve GarcÃa Lorca'nın ölümü onu çok etkiledi ve önce İspanya sonra da Fransa'da Cumhuriyetçi harekete katılmasına neden oldu. Bu sırada ÅŸiirlerini topladığı Kalbimdeki İspanya (España en el Corazón (1937)) üzerine çalışmaya baÅŸladı. Kalbimdeki İspanya iç savaÅŸ sırasında cephede basılması açısından önemlidir. Aynı yıl ülkesine dönen Neruda'nın daha sonraki eserlerini siyasi ve sosyal konular üzerine oluÅŸturmuÅŸtur. 1939'da Paris'te İspanyol göçmenler için konsolosluk görevine getirildi. Meksika'daki konsolosluk görevi sırasında Canto General de Chile'yi yazdı. Bu eserde bütün Güney Amerika kıtasının doÄŸası, insanları ve tarihi yazgısı epik ÅŸiir ÅŸeklinde anlatılmaktadır. Eser, 1950'de Meksika'da basılırken, Åžili'de de el altından yayınlandı. Yaklaşık 250 ÅŸiirin yer aldığı eser, on kadar dile çevrildi ve bu çeviriler yüzünden Neruda elçilik yaptığı ülkelerde zorluklar yaÅŸadı. 1943'te Åžili'ye dönen Neruda, 1945'te senatör seçildi ve Åžili Komünist Partisi'ne katıldı. 1947'de BaÅŸkan González Videla'nın grevdeki madencilere yönelik baskıcı protestolarını protesto ettiÄŸi için, 2 yıl boyunca kendi ülkesinde kaçak yaÅŸadı. 1949'da yurt dışına çıktı ve 1952'ye kadar çeÅŸitli ülkelerde bulundu. Bu dönemde yazdığı eserler politik aktivitelerinin damgasını taşır. ÖrneÄŸin Las Uvas y el Viento (1954) Neruda'nın sürgündeki günlüğü gibidir. YaÅŸamı boyunca güçlü siyasi duruÅŸuyla tanınan Neruda, ülkesindeki ve İspanya'daki faÅŸizme karşı durmuÅŸtur. 1970 yılında Åžili baÅŸkanlığına aday gösterilmiÅŸ, ancak daha sonra baÅŸkan seçilen Salvador Allende'yi desteklemiÅŸtir. Allende seçilince Neruda'yı Åžili'nin Fransa elçisi olarak görevlendirdi. 1971 yılında edebiyat dalında Nobel Ödülü aldı. 1972 yılında saÄŸlık sorunları nedeniyle elçilik görevini bırakarak Åžili'ye döndü. 24 Eylül 1973'de kalp yetmezliÄŸinden hayatını kaybetti. Ayrıca Yıldız Tilbe'nin 2004 yılında çıkardığı DeÄŸerini bilmek gerekir aÅŸkın adlı ÅŸarkının sözleri de Pablo Neruda'ya aittir.
ESERLERİ
repusculario (Alacakaranlık Kitabı) , 1923 Veinte poemas de amor y una canción desesperada (Yirmi AÅŸk Åžiiri ve Umutsuz Bir Åžarkı) , 1924 Tentativa del hombre infinito. – Santiago: Nascimento, 1926 Anillos / Pablo Neruda, Tomás Lago. – Santiago: Nascimento, 1926 El habitante y su esperanza. – Santiago: Nascimento, 1926 El hondero entusiasta. – Santiago: Empresa Letras, 1933 Residencia en la tierra: 1925-1931. – Santiago: Nascimento, 1933 Residencia en la tierra: 1925-1935. – Enl. ed. – Madrid: Cruz & Raya, 1935. – 2 vol. España en el corazón. – Santiago: Ercilla, 1937 Las furias y las penas. – Santiago: Nascimento, 1939 Canto general de Chile: Fragmentos. – Mexico City: Privately published, 1943 Tercera residencia: 1935-1945. – Buenos Aires: Losada, 1947 Alturas de Macchu Picchu. – Santiago: LibrerÃa Neira, 1947 Canto general. – Mexico City: Talleres Gráficos de la Nación, 1950 Los versos del capitán. – Napol: Naples: L'Arte Tipografica, 1952 Las uvas y el viento. – Santiago: Nascimento, 1954 Odas elementales. – Buenos Aires: Losada, 1954 Nuevas odas elementales. – Buenos Aires: Losada, 1956 Obras completas. – Buenos Aires: Losada, 1957. – Enl. ed. 1962, 2 vol. – Enl. ed. 1967. – Enl. ed. 1973, 3 vol. Tercer libro de las odas. – Buenos Aires: Losada, 1957 Estravagario. – Buenos Aires: Losada, 1958 Navegaciones y regresos. – Buenos Aires: Losada, 1959 Cien sonetos de amor. – Santiago: Editorial Universitaria, 1959 (100 AÅŸk Sonesi) Canción de gesta. – Havana: Casa de las Américas, 1960 Las piedras de Chile. – Buenos Aires: Losada, 1961 Cantos ceremoniales. – Buenos Aires: Losada, 1961 Plenos poderes. – Buenos Aires Losada, 1962 Memorial de Isla Negra. – Buenos Aires: Losada, 1964. – 5 vol. Arte de pájaros. – Santiago: Sociedad de Amigos del Arte Contemporáneo, 1966 Una casa en la arena. – Barcelona: Lumen, 1966 Fulgor y muerte de JoaquÃn Murieta: bandido chileno injusticiado en California el *23 de julio de 1853. – Santiago: Zig-Zag, 1967 La barcarola. – Buenos Aires: Losada, 1967 Las manos del dÃa. – Buenos Aires: Losada, 1968 Fin de mundo. – Santiago: Sociedad de Arte Contemporáneo, 1969 Aún. – Santiago: Nascimento, 1969 Maremoto. – Santiago: Sociedad de Arte Contemporáneo de Santiago, 1970 La espada encendida. – Buenos Aires: Losada, 1970 Las piedras del cie. – Buenos Aires: Losada, 1970 GeografÃa infructuosa. – Buenos Aires: Losada, 1972 Incitación al nixonicidio y alabanza de la revolución chilena. – Buenos Aires: Losada, 1973 La rosa separada. – Buenos Aires: Losada, 1973 El mar y las campanas. – Buenos Aires: Losada, 1973 JardÃn de invierno. – Buenos Aires: Losada, 1974 2000. – Buenos Aires: Losada, 1974 El corazón amarillo. – Buenos Aires: Losada, 1974 Libro de las preguntas. – Buenos Aires: Losada, 1974 (Sorular Kitabı) ElegÃa. – Buenos Aires: Losada, 1974 Defectos escogidos. – Buenos Aires: Losada, 1974 Confieso que he vivido. – Barcelona: Seix Barral, 1974 (YaÅŸadığımı İtiraf Ediyorum) Cartas a Laura. – Madrid: Ediciones Cultura Hispánica del Centro Iberoamericano de Cooperación, 1978 Para nacer he nacido. – Barcelona: Seix Barral, 1978 El rÃo invisible: poesÃa y prosa de juventud. – Barcelona: Seix Barral, 1980 Cuadernos de Temuco: 1919-1920 / edición y prólogo de VÃctor FarÃas. – Buenos Aires: Seix Barral, 1996 Yo acuso: discursos parlamentarios (1945-1948) / edición a cargo de Leonidas Aguirre Silva. – Bogotá: *Editorial Oveja Negra, 2002
Pablo'dan; NÂZIM'A B
İR GÜZ ÇELENGİ
Neden öldün Nâzım? Senin türkülerinden yoksun ne yapacağız şimdi Senin bizi karşılarkenki gülümseyişin gibi bir pınar bulabilecek miyiz bir daha? Senin gururundan, sert sevecenliğinden yoksun ne yapacağız? Bakışın gibi bir bakışı nereden bulmalı, ateşle suyun birleştiği Gerçeğe çağıran, acıyla ve gözüpek bir sevinçle dolu? Kardeşim benim, nice yeni duygular, düşünceler kazandırdın bana Denizden esen acı rüzgâr katsaydı önüne onları Bulutlar gibi yaprak gibi uçarlar Düşerlerdi orada, uzakta, Yaşarken kendine seçtiğin Ve ölüm sonrasında seni kucaklayan toprağa Sana Şili'nin kış krizantemlerinden bir demet sunuyorum Ve soğuk ay ışığını güney denizleri üstünde parıldayan Halkların kavgasını ve kavgamı benim Ve boğuk uğultusunu acılı davulların, kendi yurdundan... Kardeşim benim, adanmış asker, dünyada nasıl da yalnızım sensiz Senin çiçek açmış bir kiraz ağacına benzeyen yüzünden yoksun Dostluğumuzdan, bana ekmek olan, Rahmet gibi susuzluğumu gideren ve kanıma güç katan. Zindanlardan kopup geldiğinde karşılaşmıştık seninle Kuyu gibi kapkara zindanlardan Canavarlıkların, zorbalıkların, acıların kuyuları Ellerinde izi vardı eziyetlerin Hınç oklarını aradım gözlerinde Oysa sen parıldayan bir yürekle geldin Yaralar ve ışıklar içinde Şimdi ben ne yapayım? Nasıl tanımlar Senin her yerden derlediğin çiçekler olmaksızın bu dünya. Nasıl dövüşülür senden örnek almaksızın, Senin halksal bilgeliğinden ve yüce şair onurundan yoksun? Teşekkürler, böyle olduğun için! Teşekkürler o ateş için Türkülerinle tutuşturduğun, sonsuzca.
Çeviren : Ataol BEHRAMOĞLU
Â
